Giao dịch chứng khoán: 5 điều cần chú ý khi mua và bán

“Không nên mua cổ phiếu khi đã tăng trần liên tiếp hơn 5 phiên. Xét theo quan điểm PTKT, khi cổ phiếu đã tăng giá nhiều phiên liên tiếp, khả năng đảo chiều sẽ rất lớn.” – Ông Bùi Ngọc Quang, Phó TGĐ CTCK SME.

Nguyên tắc thứ 1: Nên theo dõi và phân tích xu hướng của Index trước khi xem từng mã cổ phiếu. 
Nếu muốn lướt sóng, việc xem xét Index nên được coi là công việc hằng ngày của bạn.

Chúng tôi xin đưa 2 lý do chính:

Thứ nhất, coi Index là 1 “mã” chứng khoán được giao dịch công bằng ,minh bạch nhất. Thực sự, Index khó bị thao túng nhất. Đối với bất kỳ loại cổ phiếu riêng lẻ nào, cho dù có giao dịch sôi động, thanh khoản cao… cũng vẫn có nguy cơ bị thao túng, bị làm giá. Cung – cầu của những cổ phiếu đó có thể rơi vào tình trạng lệch pha, hôm thì nghiêng về bên cầu, hôm thì ngả sang bên cung.

Nhiều cổ phiếu chỉ cần đặt mua 100.000 cổ phiếu giá trần là chẳng có ai bán (sau đó cũng chưa chắc khớp cả 100.000 cổ phiếu, nhưng giá đã được kéo lên như ý muốn). Tuy nhiên, nếu muốn kéo giá Index, phải tác động liên tục vào ít nhất 6 – 7 cổ phiếu lớn nhất trên sàn. Một số tiền khổng lồ phải bỏ ra để làm giá, mà kết quả chưa chắc như ý muốn. Do đó, việc thao túng Index gần như là điều không thể nếu chỉ dựa vào có tiền.

Thứ hai, về mặt tâm lý, Index là đối tượng đầu tiên bạn nên hỏi đến trước khi hỏi đến giá cổ phiếu mình quan tâm. Đối với số đông, Index là tham chiếu quan trọng nhất khi họ quyết định nhảy vào hay rút khỏi thị trường. Index phản ánh quyết định đầu tư của số đông, do đó nó cho thấy rõ nhất thị trường lên hay xuống.

Nhà đầu tư,”chơi” chứng khoán theo phân tích kỹ thuật (PTKT) sẽ thấy việc dự báo theo Index “dễ” và chính xác hơn hẳn dự báo theo từng mã cổ phiếu. Cũng có vài cổ phiếu mà theo CTCK, là yếu tố thắng thị trường, tức là có giá biến động ngược chiều với Index.

Theo chúng tôi, thực tế cũng có, nhưng những cổ phiếu đó chỉ thắng thị trường được vài phiên, sau đó lại quay đầu tuân theo thị trường.

Nguyên tắc thứ 2: Không nên mua cổ phiếu khi đã tăng trần liên tiếp hơn 5 phiên. 
Xét theo quan điểm PTKT, khi cổ phiếu đã tăng giá nhiều phiên liên tiếp, khả năng đảo chiều sẽ rất lớn.

Xét về tâm lý, khi cổ phiếu tăng giá nhiều phiên, gần như là có thông tin liên quan trực tiếp đến cổ phiếu đó và thị giá được “điều chỉnh lại” theo kỳ vọng mới dựa trên thông tin đó.

Tuy nhiên, việc tăng trần hơn 5 phiên, với biên độ giá 5 – 7%, là quá đủ cho sự kỳ vọng. Ngoài ra, cũng không thể không đề cập đến khả năng thao túng giá. Do đó nếu là người mua sau, bạn có thể rơi vào tình trạng bị hố, thậm chí phải ôm cổ phiếu ở mức giá cao

Nguyên tắc thứ 3: Không nên bỏ qua các chỉ số tài chính. 
Có một sự thật là, khi TTCK bắt đầu tăng điểm, nhà đầu tư còn xem xét đến nhiều yếu tố: kinh tế vĩ mô, phân tích cơ bản về doanh nghiệp niêm yết, tâm lý đám đông…, nhất là các chỉ số tài chính trước khi mua.

Tuy nhiên, khi TTCK như một cỗ xe đang tăng tốc, nhà đầu tư sẽ nghiêng dần việc mua vào, mà bỏ qua các yếu tố trên. Họ chỉ cần biết 3 phiên sau, cổ phiếu vẫn còn tăng giá để bán ra chốt lời là đủ. Như thế, cuộc chơi vốn ban đầu là đầu tư, sau biến thành đánh bạc. Bài bạc ăn nhau vào phút chót và chúng tôi cho rằng nhà đầu tư đều chỉ thua vào ván cuối.

Nguyên tắc thứ 4: Không nên vay để lướt sóng trong khi thị trường chưa chắc phát triển bền vững. 
Việc lướt sóng không những đòi hỏi nhà đầu tư phải nhạy cảm trong việc phán đoán xu hướng, mà còn yêu cầu rút lui thật nhanh khi gặp điều kiện bất lợi.

Việc vay tiền có thể khiến nhà đầu tư mất nhiều thời gian hơn khi tất toán các khoản đầu tư. Nó có thể là đòn bẩy giúp nhà đầu tư say mê mua vào, nhưng lại là lực cản khiến họ lưỡng lự khi quyết định phải bán ra cổ phiếu.

Theo chúng tôi, chỉ nên vay khi thị trường thật sự tăng trưởng trong thời gian dài. Muốn biết thị trường có tăng trưởng bền vững hay không, nên theo dõi thông tin giao dịch của nhà đầu tư được coi là dài hạn, đó là các tổ chức, quỹ đầu tư chuyên nghiệp.

Nguyên tắc thứ 5: Không nên ngồi sàn, chỉ nhìn vào bảng giá mà đòi lướt sóng. 
Trên thị trường hiện nay, có nhiều phần mềm đầu tư (thực chất chính là lướt sóng) chuyên nghiệp mà CTCK cung cấp cho khách hàng.

Qua phần mềm đó, nhà đầu tư sẽ biết cổ phiếu nào đang bị gom hàng hay xả hàng, có lệnh lớn mua vào hoặc bán ra. Quan trọng hơn, nhà đầu tư biết được xu hướng chung của cả thị trường, nhất là diễn biến giao dịch trong ngày có phải là bulltrap hay không, cổ phiếu nào đã tăng quá nóng…