Cổ Tức là gì? Cách chia Cổ Tức bằng tiền mặt

Những người mới bắt đầu với chứng khoán (cổ phiếu) Việt Nam, chưa biết gì về chứng khoán, không có kiến thức nền tảng về chứng khoán, thường gửi cho Akira những câu hỏi cơ bản như: cổ tức là gì, chính sách cổ tức là gì, ngày chi trả cổ tức là gì, cách tính cổ tức, trả cổ tức bằng tiền mặt là gì, cách chia cổ tức bằng tiền mặt, tạm ứng cổ tức là gì, cổ phiếu là gì, các hình thức chi trả cổ tức,… 

Video này giải thích: chia cổ tức bằng tiền mặt, giá cổ phiếu sau khi chia cổ tức bằng tiền mặt, cách nhận cổ tức chứng khoán, cách tính cổ tức, cách tính giá cổ phiếu sau khi chia cổ tức bằng cổ phiếu, so sánh trả cổ tức bằng tiền và trả cổ tức bằng cổ phiếu, mua cổ phiếu có được chia cổ tức, bán cổ phiếu vào ngày đăng ký cuối cùng.

1. Cổ Tức là gì?

CỔ TỨC (tiếng Anh là DIVIDENDS) là một phần lợi nhuận sau thuế được chia cho các cổ đông của một công ty cổ phần. Cổ tức có thể được trả bằng tiền hoặc bằng cổ phiếu.

Bất kỳ nhà đầu tư chứng khoán nào khi đầu tư vào một cổ phiếu đều quan tâm đến 2 yếu tố sau khi đầu tư:

– Cổ tức (Dividend) có cao và đều đặn hay không

– Chênh lệch giá mua-bán (Capital Gain)

bởi chúng đánh giá mức độ hấp dẫn khi đầu tư vào cổ phiếu.

2.Vì sao công ty trả cổ tức cho cổ đông ?

Mục đích cơ bản của bất kỳ công việc kinh doanh nào là tạo ra lợi nhuận cho những chủ sở hữu (cổ đông) của nó, và cổ tức là cách thức cần thiết nhất để việc kinh doanh thực hiện được nhiệm vụ này. Khi công việc kinh doanh của công ty phát triển và tạo ra lợi nhuận, một phần lợi nhuận được tái đầu tư vào việc kinh doanh và lập ra các quỹ dự phòng khi cần, gọi là lợi nhuận giữ lại, phần lợi nhuận còn lại được chi trả cho các cổ đông, gọi là cổ tức. Việc thanh toán cổ tức làm giảm lượng tiền lưu thông phục vụ cho công việc kinh doanh, nhưng việc chia lợi nhuận cho các chủ sở hữu, sau tất cả mọi điều, là mục đích chính của hệ thống kinh doanh. Một số công ty trả cổ tức cho cổ đông bằng cổ phiếu thay vì tiền mặt, trong trường hợp này các cổ đông nhận được thêm các cổ phiếu phát hành bổ sung, thay vì nhận tiền mặt.

3.Giá trị cổ tức là bao nhiêu?

Giá trị của cổ tức được xác định theo từng năm tại đại hội cổ đông hàng năm của công ty, và nó được thông báo cho các cổ đông hoặc là bằng lượng tiền mặt mà họ sẽ nhận được tương ứng với số cổ phiếu mà họ đang sở hữu hoặc tỷ lệ phần trăm trong lợi nhuận của công ty.

Cổ tức là như nhau cho mọi cổ phiếu của cùng một loại, hoặc cổ phiếu ưu đãi hoặc cổ phiếu phổ thông (cổ phiếu thường). Sau khi đã được thông báo, cổ tức trở thành khoản phải trả của công ty.

Khi cổ phiếu được bán ngay trước khi cổ tức được thanh toán một khoảng thời gian cụ thể nào đó thì người bán cổ phiếu sẽ là thể nhân hay pháp nhân được nhận cổ tức chứ không phải là người mua những cổ phiếu đó. Điều này có nguyên nhân là do trong danh sách cổ đông của công ty cổ phần chưa có sự thay đổi về các cổ đông do không thể cập nhật kịp thời các thay đổi đó. Tại thời điểm mà người mua chưa có quyền nhận cổ tức, cổ phiếu được gọi là rơi vào tình trạng cựu cổ tức. Điều này thông thường xảy ra trong phạm vi hai (2) ngày trước khi cổ tức được chi trả, tùy theo các quy tắc của thị trường chứng khoán mà công ty cổ phần đó tham gia. Khi cổ phiếu rơi vào tình trạng cựu cổ tức, giá của nó trên thị trường chứng khoán nói chung sẽ giảm theo tỷ lệ của cổ tức. Cổ tức được tính toán chủ yếu trên cơ sở của lợi nhuận chưa sử dụng đến của công ty cũng như viễn cảnh kinh doanh trong những năm kế tiếp. Sau đó nó được đề xuất bởi Hội đồng Quản trị và Ban Kiểm soát (Ủy ban, hay Hội đồng Kiểm soát) trước Đại hội cổ đông hàng năm. Tuy nhiên, phần lớn các công ty cổ phần cố gắng duy trì cổ tức không thay đổi. Điều này giúp cho công ty có được sự tái bảo đảm của các nhà đầu tư, đặc biệt khi thu nhập ở mức thấp do suy thoái kinh tế hay các nguyên nhân khác (phần bổ sung sẽ được lấy ra từ các quỹ dự phòng) cũng như để gửi thông điệp tới các cổ đông là công ty đang lạc quan về viễn cảnh của nó trong tương lai. Một số công ty có các kế hoạch tái đầu tư cổ tức. Các kế hoạch này cho phép các cổ đông sử dụng cổ tức của họ để mua một cách có hệ thống một lượng nhỏ cổ phiếu của công ty, thông thường không có tiền hoa hồng.

4.Vì sao có một số công ty không chi trả cổ tức ?

Các công ty có thể không chi trả cổ tức trong một số trường hợp vì một số lý do sau: Hội đồng Quản trị công ty cũng như đại hội cổ đông tin rằng công ty sẽ có ưu thế trong việc nắm bắt cơ hội nhờ có nhiều vốn hơn và việc tái đầu tư cuối cùng sẽ đem lại lợi nhuận cho các cổ đông hơn là việc thanh toán cổ tức tại thời điểm hiện tại. Lý do này đôi khi là quyết định đúng đắn nhưng đôi khi cũng là sai lầm, và những người chống lại điều này (chẳng hạn như Benjamin Graham và David Dodd, những người phản đối thông lệ này trong tham chiếu tới Phân tích chứng khoán cổ điển năm 1934) thông thường lưu ý rằng trong nhiều trường hợp thì Hội đồng Quản trị hiện hành của công ty đã ép buộc các chủ sở hữu trong việc đầu tư tiền của họ (lợi nhuận từ kinh doanh).

Khi cổ tức được chi trả, các cổ đông tại nhiều quốc gia (trong đó có Hoa Kỳ) phải thanh toán thuế kép từ các cổ tức này: công ty đã phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp cho nhà nước khi công ty có lợi nhuận, và sau khi cổ tức được thanh toán thì các cổ đông lại phải chi trả thuế thu nhập cá nhân cho nhà nước một lần nữa trên số tiền cổ tức mà họ nhận được. Điều này thường được tránh bằng cách điều chỉnh phần lợi nhuận giữ lại hay bằng việc mua lại cổ phiếu của công ty, bằng cách này các cổ đông không phải nộp thuế do Nhà nước không đánh thuế những giao dịch như vậy.

5. CỔ TỨC TIỀN MẶT (CASH DIVIDEND) là gì ?

Là cách công ty trả cổ tức bằng tiền mặt trực tiếp đến công ty.
Ví dụ: Trong năm 2012, Vinamilk (Mã cổ phiếu: VNM) đã chi trả xấp xỉ 2.223 tỷ đồng cổ tức tiền mặt đến cổ đông. Một lưu ý khi xem xét yếu tố cổ tức tiền mặt là tỷ lệ chi trả cổ tức (payout ratio). Ví dụ: Tỷ lệ payout ratio là 30%, có nghĩa công ty làm ra lợi nhuận trên một cổ phiếu (EPS – Earning per share) là 10 đồng thì công ty sẽ chi trả 3 đồng cổ tức, 7 đồng còn lại công ty sẽ giữ lại và phân bổ vào phần lợi nhuận còn lại chưa phân phối (retained earnings). Tuy nhiên, ở riêng thị trường Việt Nam, chúng ta cần lưu ý khi công ty công bố tỷ lệ chi trả cổ tức, thì tỷ lệ chi trả cổ tức này dựa trên mệnh giá cổ phiếu (một cổ phiếu có mệnh giá niêm yết theo quy định của luật là 10 nghìn đồng). Như vậy, dù tỷ lệ cổ tức chi trả rất cao, khi đọc báo hoặc theo dõi thông tin thị trường, các bạn có thể thấy tỷ lệ chi trả cổ tức bằng tiền mặt cực kỳ cao, có khi lên đến 50%, 60% hoặc 120% như trường hợp Công ty cổ phần cơ khí và khoáng sản Hà Giang (Mã cổ phiếu: HGM) khi chi trả cổ tức tiền mặt trong năm 2012, thì tỷ lệ này chúng ta cần lưu ý là dựa trên mệnh giá 10 nghìn đồng. Một yếu tố khác xem xét đến tính hấp dẫn của cổ tức là tỷ lệ cổ tức (dividend yield). Dividend Yield là tỷ lệ cổ tức trên một cổ phiếu chia cho thị giá của cổ phiếu đó. Ví dụ: trường hợp HGM trả cổ tức trong năm 2012 là 12000 đồng/cổ phiếu (theo mệnh giá), ở mức giá vào cuối ngày giao dịch 15/8/2013 là 68.500 đồng/cổ phiếu, thì dividend yield xấp xỉ ở mức 17.5%, cao hơn lãi suất khi gửi tiết kiệm ngân hàng phổ biến hiện nay (7-10%). Do vậy, có những cổ phiếu trả cổ tức rất cao nhưng bên cạnh việc xem xét yếu tố tuyệt đối này, chúng ta cần xét thêm dividend yield để nhận định mức độ hấp dẫn của cổ phiếu đó.

+ Ưu điểm của việc trả cổ tức tiền mặt: Ưu điểm 1: Có một câu nói: “A birth in hand is worthy two in the bush.”, và câu nói này khá đúng với tâm lý cổ đông khi đầu tư cổ phiếu. Việc nắm giữ tiền mặt cổ tức vẫn là phương án ưa thích của cổ đông khi họ chắc chắn đạt lợi nhuận từ việc đầu tư cổ phiếu. Ưu điểm 2: Công ty chứng minh mình có một nền tài chính vững mạnh, dòng tiền rõ ràng. Nhà đầu tư thường xem xét đến chính sách chi trả cổ tức tiền mặt của công ty theo thời gian, cổ tức có ổn định và tăng trưởng qua các năm hay không để đánh giá độ hấp dẫn của cổ phiếu khi đầu tư.

+ Nhược điểm của việc trả cổ tức tiền mặt: Nhược điểm 1: Nhà đầu tư chịu thuế 2 lần. Lần thứ 1 là khi công ty có lợi nhuận sau thuế (thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp – ở Việt Nam hiện nay là 25%), và thuế suất đánh vào cổ tức cho thu nhập cá nhân nhà đầu tư (5% cho Việt Nam). Nhược điểm 2: Công ty có thể đã ở vào giai đoạn tăng trưởng ổn định, thấp, qua thời kỳ đầu tư, tăng trưởng “nóng”, ở góc độ tâm lý nhà đầu tư nếu chính sách cổ tức khá ổn định và công ty không đầu tư thêm nhiều máy móc thiết bị qua các năm. Nhược điểm 3: Bất lợi cho công ty trong một số trường hợp thay vì trả cổ tức, tiền mặt có thể huy động để duy trì vốn lưu động hoặc dự phòng cho các khoản đầu tư tài sản trong tương lai.

6. MUA LẠI CỔ PHIẾU (STOCK BUYBACK – SHARE REPURCHASES) là gì ?

Là hình thức công ty thay vì trả cổ tức tiền mặt thì sẽ trả cổ tức cho nhà đầu tư bằng cách mua lại cổ phiếu trên thị trường.

+ Ưu điểm: Hình thức mua lại cổ phiếu thường diễn ra lúc thị trường có dấu hiệu suy yếu, giá cổ phiếu tụt giảm. Việc mua lại cổ phiếu thường được công ty tiến hành cao hơn thị giá, do đó giúp nhà đầu tư có lợi khi bán lại cổ phiếu để nhận “cổ tức” từ công ty. Đây cũng là cách hỗ trợ tăng giá cổ phiếu công ty trong ngắn hạn. Việc mua lại cổ phiếu ở giá cao hơn thị giá như một tín hiệu phát ra từ công ty muốn ám chỉ cho thị trường là giá cổ phiếu đang bị giao dịch thấp hơn giá trị thực mà công ty mong đợi. Số lượng cổ phiếu mua lại làm giảm số cổ phiếu lưu hành trên thị trường (Outstanding Shares), làm EPS tăng lên. Chỉ số P/E (Xem video bài giảng về P/E). Nếu chỉ số P/E trước khi công ty mua lại cổ phiếu không đổi, do EPS tăng do đó thị giá cổ phiếu cũng tăng theo.

+ Nhược điểm: Nhược điểm đầu tiên là nhà đầu tư có thể chịu thuế đầu tư vốn (capital gain) khi bán lại cổ phiếu cho doanh nghiệp. Thuế suất đánh vào các khoản lợi nhuận chênh lệch đầu tư vốn hiện nay ở Việt Nam là 20%. Nhược điểm thứ 2: giá cổ phiếu chỉ tăng trong ngắn hạn. Nếu công ty không chứng minh năng lực tài chính vững vàng, dòng tiền kinh doanh không tiếp tục sinh ra thì thị trường sẽ hành động ngay lập tức để phản ánh đúng giá trị cổ phiếu được giao dịch. Ngoài ra, một vấn đề lưu ý khác là cổ đông có thể đang bị ban lãnh đạo, điều hành của công ty “qua mắt” nếu việc công bố thông tin mua lại cổ phiếu có thể phục vụ mục đích trục lợi cho họ (ví dụ: công bố mua giá cao, sau đó bán cổ phiếu mình đang sở hữu lại cho doanh nghiệp, rồi tuyên bố từ nhiệm).

7. CỔ TỨC BẰNG CỔ PHIẾU (STOCK DIVIDEND) là gì ?

Là cách công ty thay vì trả cổ tức tiền mặt, mua lại cổ phiếu thì sẽ phát hành thêm cổ phiếu cho cổ đông. Nguồn tài trợ: phần lợi nhuận sau thuế chưa phân phối hoặc các quỹ dự phòng doanh nghiệp. Việc phát hành cổ tức bằng cổ phiếu không làm thay đổi vốn chủ sở hữu (Equity), và tỷ lệ nắm giữ của mỗi cổ đông trong công ty không đổi (do cùng nhận một tỷ lệ tương ứng cho phần tăng thêm). Ví dụ: Khi công ty chi trả cổ tức bằng cổ phiếu theo tỷ lệ 5:1 có nghĩa cứ 5 cổ phiếu nắm giữ thì cổ đông có thêm 1 cổ phiếu.

+ Ưu điểm: Nhà đầu tư tránh được thuế ĐÁNH TRÊN PHẦN CHÊNH LỆCH GIÁ VỐN MUA CỔ PHIẾU (capital gain) khi nhận thêm cổ tức, và chỉ chịu thuế này khi chuyển nhượng số cổ phiếu nhận thêm này. Ngoài ra, ở góc độ công ty, công ty có thể tránh việc chi trả cổ tức bằng tiền mặt khi đang cần dùng số tiền đó để đầu tư vốn lưu động hoặc tài sản cổ định (Nhà máy, thiết bị, v.v…)

+ Nhược điểm: Do số cổ phiếu lưu hành tăng lên, vốn hóa không đổi nên thị giá một cổ phiếu sau khi trả cổ tức bằng cổ phiếu sẽ giảm.

Bạn hãy xem thêm các Tài Liệu Video hướng dẫn cách đầu tư chứng khoán Việt Nam sau đây để tìm hiểu kiến thức về thị trường chứng khoán:

Hướng dẫn Đầu tư Chứng khoán từ A-Z, P1: Bắt đầu (phần Cơ Bản cho người mới) DauTuChungKhoan.org

BÍ QUYẾT ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN ĐƠN GIẢN HIỆU QUẢ – DauTuChungKhoan.org

Hướng Dẫn Cách Đọc BẢNG GIÁ CHỨNG KHOÁN từ A tới Z (Phần 1) DauTuChungKhoan.org

PHƯƠNG PHÁP ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN HIỆU QUẢ (Phần 1) DauTuChungKhoan.org

CÁCH LỰA CHỌN CỔ PHIẾU TỐT ĐỂ ĐẦU TƯ: Mô hình phễu lọc AKIRA LE – DauTuChungKhoan.org

NÊN MUA CỔ PHIẾU GÌ HIỆN NAY? Những cổ phiếu nên Đầu tư dài hạn – DauTuChungKhoan.org

Tiếp theo, nhà đầu tư mới cần tìm hiểu thêm một số kiến thức cơ bản liên quan trực tiếp đến quá trình đầu tư chứng khoán Việt Nam trước khi tham gia đầu tư thật sự, ví dụ như: Chu kỳ thanh toán T+3 là gì, Ngày giao dịch không hưởng quyền là gì, Ngày đăng ký cuối cùng và Ứng trước tiền bán là gì,…

Đầu tư chứng khoán được xem là một trong những cách tốt nhất để làm giàu và sớm chinh phục được các mục tiêu tài chính dài hạn.

• About
• Latest Posts

Akira Lê

Xin chào!
Bạn vào Facebook của Akira Lê:
https://www.facebook.com/akira.le.jp
và nhắn tin để tôi gửi Bộ Tài Liệu cho bạn đọc thêm.

Latest posts by Akira Lê (see all)

• App giao dịch Tốt Nhất hiện nay là gì ? Akira Lê #akirale - 23/01
• App Giao Dịch Tự Động Sao Chép Cao Thủ – Bắt Chước Đặt Lệnh khi đang ngủ – Akira Lê #akirale - 12/01
• Chiến thuật đầu tư chứng khoán hiệu quả cho người mới bắt đầu chơi cổ phiếu #akirale #lejapan #dautu - 21/12